Ingmar Bergman, Χειμωνιάτικο φως (Winter light, 1963)

 Ingmar Bergman, Χειμωνιάτικο φως (Winter light, 1963)

 

  Από σήμερα στους κινηματογράφους

  Εκτενές το απόσπασμα της ανάρτησής μου για τον «Λόγο» του Καρλ Ντράγιερ, όμως θα το παραθέσω.

  «Δυτικές ταινίες με πλοκή που διαδραματίζεται τέλη του δέκατου ένατου αρχές του 20^ου αιώνα έχουν μέσα τους και θρησκευτικά στοιχεία, με έναν τουλάχιστον ιερωμένο να εμφανίζεται σ’ αυτές. Η «Έβδομη σφραγίδα» του Μπέργκμαν είναι ίσως μια εξαίρεση στο έργο του (δεν μου έρχεται στο νου άλλη ταινία του), όμως στον Μπουνιουέλ («Βιριδιάνα» και «Simon del Desierto» που τις είδα πρόσφατα, χωρίς να παραβλέψω και τον «El angel exerminador» για τον τίτλο του) και στον Ντράγιερ («Το πάθος της Ζαν ντ’ Αρκ), αν και δεν είναι ο κανόνας, όμως δεν είναι σίγουρα οι μόνες ταινίες τους (βαριέμαι να το ψάξω, αλλιώς θα παρέθετα και τίτλους). Σε αντίστοιχα ρώσικα έργα ίδιας εποχής, δεν φιγουράρουν σαν χαρακτήρες ιερωμένοι αλλά στρατιωτικοί».

  Πού να το φανταζόμουν ότι το «Χειμωνιάτικο φως» είναι ακριβώς μια τέτοια ταινία. Σ’ αυτήν, όχι μόνο κεντρικός χαρακτήρας είναι ένας παπάς αλλά και ένα μεγάλο μέρος της πλοκής διαδραματίζεται μέσα σε εκκλησία. Μάλιστα τα πρώτα δεκατρία λεπτά είναι καθαρή λειτουργία.

  Εδώ βλέπουμε την πεμπτουσία του Μπέργκμαν: Μεταφυσικοί διαλογισμοί, αδιέξοδες σχέσεις, ψυχολογικά προβλήματα. Τα τελευταία θα οδηγήσουν τον Μαξ φον Σύντοφ στην αυτοκτονία, εξαιτίας μιας ψυχαναγκαστικής εμμονής, και φοβίας ταυτόχρονα, ότι όπου να ’ναι θα αποκτήσουν και οι κινέζοι πυρηνικά όπλα.

  Αυτά για τη θεματική. Για την «ποιητική» του Μπέργκμαν να πούμε ότι βλέπουμε και εδώ το θεατρικό στήσιμο και τα μεσαία και κοντινά πλάνα.

  Μου άρεσε πολύ η ερμηνεία της Ίνγκριντ Τουλίν.

 

Roman Polanski, Νύχτα δολοφόνων (Cul-de-sac, 1966)

 Roman Polanski, Νύχτα δολοφόνων (Cul-de-sac, 1966)

 

  Από σήμερα στο Ατενέ

 

  Βαριέμαι να ανατρέξω στις άλλες του ταινίες για τις οποίες έκανα ανάρτηση, θυμάμαι όμως τον «Ένοικο», την προηγούμενη ανάρτησή μου.

  Όπως στον «Ένοικο» έτσι και εδώ, βλέπουμε έναν διαταραγμένο. Είναι άσχημος αλλά πλούσιος.

  Τώρα να μην ρωτήσω τι του βρήκε η αδικοχαμένη, στα 25 της, Φρανσουάζ Ντορλεάκ, αδελφή της Κατρίν Ντενέβ, και τον παντρεύτηκε.

  Αγόρασε έναν πύργο, στον οποίο έγραψε τον «Ρομπ Ρόι» (τον διάβασα σε Κλασικά εικονογραφημένα με το τίτλο “Σκωτσέζοι αρχηγοί”) ο σερ Γουόλτερ Σκοτ. Δεν αναφέρεται στην ταινία, ο επαρκής θεατής βέβαια ξέρει. Ήταν ο «πρωταγωνιστής» στο «Ιστορικό μυθιστόρημα» του Γκέοργκ Λούκατς, το οποίο μετέφρασα στα νιάτα μου, κατόπιν υπόδειξης δικής μου, για έναν τυπογράφο που είχε εκδοτικές φιλοδοξίες και που γρήγορα έκλεισε η εκδοτική του επιχείρηση. Δεν ευτύχησε να εκδοθεί (πολύ κρίμα, πρόκειται για εξαιρετικό βιβλίο) αλλά εγώ φυσικά το πληρώθηκα.

  Εκεί καταφτάνουν δυο παράνομοι. Ο ένας, βαριά τραυματισμένος θα ξεψυχήσει σε λίγο.

  Το ζευγάρι είναι περίπου όμηροι στα χέρια του άλλου. Τους απειλεί με το όπλο του, τους κλειδαμπαρώνει…

  Περιμένει να έλθουν οι δικοί του να τον παραλάβουν.

  Είμαι «θύμα» του σοσιαλιστικού ρεαλισμού, μου αρέσουν οι θετικοί ήρωες. Και για τον παράνομο δεν συζητάμε, όμως ο άλλος είναι πραγματικά αξιολύπητος.

  Το τι θα γίνει στο τέλος δεν θα σας το πω, όχι τόσο για να μην κάνω σπόιλερ όσο για να μη χάνω χρόνο και να καταπιαστώ με το καινούριο μου χόμπι: να βάζω την τεχνητή νοημοσύνη να μου μεταφράζει βιβλία μου και εγώ να επιμελούμαι τη μετάφραση και μετά να την αναρτώ στο amazon. Το έχω κάνει ήδη για το «Μυστικό των εξωγήινων».

  Για τον πρωτότυπο τίτλο δεν είπαμε. Σημαίνει κατά λέξη, μου λέει η google, πάτο σακούλας, και μεταφορικά αδιέξοδο, δρόμο χωρίς έξοδο.

  Ε, ας το κάνω το σπόιλερ, δρόμος χωρίς έξοδο ήταν για αυτόν. Και το τέλος μου θύμισε ένα μυθιστόρημα του Ουγκώ που διάβασα μαθητής, «Εργάτες της θαλάσσης». Δηλαδή τι σπόιλερ, μόνο όσοι το έχετε διαβάσει θα καταλάβετε.

  7 η βαθμολογία της στο IMDb, μικρότερη από αυτή του «Ένοικου» που είναι 7,5, όμως εμένα μου άρεσε περισσότερο. Τον «Ένοικο» ένας φίλος μου τον χαρακτήρισε «νοσηρό». Εκτός απ’ αυτό εγώ, χωρίς να είμαι κλειστοφοβικός, μου αρέσει να διαδραματίζεται η πλοκή σε μια ταινία σε εξωτερικούς χώρους.

  Φυσικά δεν είναι όρος sine qua non, γιατί ο Μπέργκμαν είναι η λατρεία μου.

 

Roman Polanski, Ο ένοικος (Le locataire, 1976)

Roman Polanski, Ο ένοικος (Le locataire, 1976)

 

  Από την Πέμπτη που μας πέρασε στους κινηματογράφους.

  Δεν είναι πια του γούστου μου ο Πολάνσκι, όμως ασκεί μια ακατανίκητη έλξη πάνω μου. Για να τον δω πακέτο αποκλείεται, όμως δεν μπορώ να μη δω μια επανέκδοσή του.

  To πιο ενδιαφέρον στην ταινία είναι ότι πρωταγωνιστεί ο ίδιος ο Πολάνσκι. Ή μάλλον το ότι συμπρωταγωνιστεί η Ιζαμπέλ Ατζανί, μια πολύ όμορφη ηθοποιός, μόλις εικοσιενός χρονών τότε.

  Η ταινία χωρίζεται, ή μάλλον τη χωρίζω εγώ, σε δυο μέρη.

  Στο πρώτο μέρος βλέπουμε τον Πολάνσκι που νοικιάζει το διαμέρισμα. Μαθαίνει ότι η προηγούμενη ένοικος πήδηξε από το παράθυρο και αυτοκτόνησε.

  Μικρό, η τουαλέτα βρίσκεται στο βάθος του διαδρόμου. Ο ιδιοκτήτης είναι ένας αντιπαθητικός, ενώ και οι άλλοι ένοικοι δεν φαίνεται να είναι καλύτεροι. Αλλά και κάτι φίλοι που έφερε από τη δουλειά για να το γιορτάσουν, είναι μια από τα ίδια.

  Και κάνω τη σκέψη, σίγουρα θα καλοπεράσει με όλους αυτούς.

  Στο δεύτερο μέρος βλέπω ότι και αυτός δεν πάει πίσω. Φαίνεται διαταραγμένος. Φοράει περούκα, βάφεται, σε μια παρόρμηση που δεν είναι ιδεοψυχαναγκαστική, αλλά που, όπως πιστεύει, του επιβάλλεται έξωθεν, να ταυτιστεί με την συγχωρεμένη, ώστε να έχει την ίδια τύχη μ’ αυτήν.

  Θα την έχει;

  Εδώ σας θέλω.

  Δεν θα κάνω σπόιλερ, αλλά η αφηγηματική αναμονή είναι δεδομένη.  

  7,5 η βαθμολογία της στο IMDb.

 

 

Terence Young, Dr. No (1962)

 Terence Young, Dr. No (1962)

 

  Από χθες στους κινηματογράφους

  Με συγκίνηση βλέπω ταινίες που πρωτοείδα στο Σινε-Αστέρια, τον θερινό κινηματογράφο του χωριού μου. Μια από αυτές ήταν και ο Δρ. Νο.

  Έχει νόημα μήπως να πω την πλοκή; Έχουν γυριστεί αρκετές στη συνέχεια με το ίδιο μοτίβο: κάποιος κακός θέλει να γίνει κυρίαρχος της γης. Εδώ είναι ο Δρ Νο.

  Αξίζει να το αναφέρουμε αυτό. Ικανότατος, αρνήθηκαν τις υπηρεσίες του, τόσο οι αμερικάνοι όσο και οι ρώσοι, και αποφάσισε να εκδικηθεί.

  Στο δρόμο του όμως βρέθηκε το James Bond και του χάλασε τα σχέδια.

  Πάντα θα υπάρχει δίπλα του μια όμορφη γυναίκα.

  Εδώ είναι η Ursula Andress.

  -Εμείς το Άντρες το γράφουμε αλλιώς, μας λέει ο John Carter, o δάσκαλός μου στο φροντιστήριο αγγλικών του κου Σταυρακάκη, που το έσκασε από την Αμερική για να γλιτώσει το Βιετνάμ.

  -Ξέρω, του λέω.

  -Πώς; Μου λέει.

  Βγαίνω στον πίνακα και γράφω Undress.

  Θυμάμαι.

  Άλλη μια φορά το μάθημα ήταν guess what it is.

  Βγαίνω στον πίνακα και παρουσιάζω ένα «προφυλακτικό».

  Κάνει να με κατεβάσει κάτω, αλλά εγώ επέμενα.

  Κατάλαβε ότι δεν ήταν αυτό που νόμιζε.

  Άρχισα εγώ να το περιγράφω: Είναι κάτι που το χρησιμοποιούν οι άντρες, αρέσει και στις γυναίκες….

  Δεν θυμάμαι τι άλλο είπα.

  Η τάξη να έχει ξελιγωθεί στα γέλια.

  Στο τέλος το ανοίγω, ήταν μια τσίχλα.

  Κυκλοφορούσαν τότε τσίχλες που η συσκευασία τους ήταν ίδια με εκείνη του προφυλακτικού.

  Με γύρισε στα μαθητικά μου χρόνια η ταινία.

  Και ο Sean Connery για μένα είναι ο καλύτερος James Bond που υπήρξε ποτέ.

  Φαντάζομαι ότι την έχετε δει την ταινία, αλλά σε ένα θερινό σινεμά αξίζει να την ξαναδείτε.

  Σε χειμερινό δεν θα το συνιστούσα.

Carl Dreyer, Ο λόγος (Ordet, 1955)

 Carl Dreyer, Ο λόγος (Ordet, 1955)

 

  Από χθες στο Ατενέ

  Ήταν να το γράψω σε μια άλλη ανάρτηση, αλλά το ξέχασα.

  Δυτικές ταινίες με πλοκή που διαδραματίζεται τέλη του δέκατου ένατου αρχές του 20^ου αιώνα έχουν μέσα τους και θρησκευτικά στοιχεία, με έναν τουλάχιστον ιερωμένο να εμφανίζεται σ’ αυτές. Η «Έβδομη σφραγίδα» του Μπέργκμαν είναι ίσως μια εξαίρεση στο έργο του (δεν μου έρχεται στο νου άλλη ταινία του), όμως στον Μπουνιουέλ («Βιριδιάνα» και «Simon del Desierto» που τις είδα πρόσφατα, χωρίς να παραβλέψω και τον «El angel exerminador» για τον τίτλο του) και στον Ντράγιερ («Το πάθος της Ζαν ντ’ Αρκ), αν και δεν είναι ο κανόνας, όμως δεν είναι σίγουρα οι μόνες ταινίες τους (βαριέμαι να το ψάξω, αλλιώς θα παρέθετα και τίτλους). Σε αντίστοιχα ρώσικα έργα ίδιας εποχής, δεν φιγουράρουν σαν χαρακτήρες ιερωμένοι αλλά στρατιωτικοί.

  Ο «Λόγος», μεταφορά θεατρικού έργου που γράφηκε από ένα λουθηριανό ιερέα και ανέβηκε για πρώτη φορά στη σκηνή το 1932, είναι γεμάτος από θρησκευτικό συναίσθημα.

  Αναρωτιέμαι πόσο επηρέασε τη σκέψη δανών συγγραφέων ο Κίρκεγκορ.

  Ας ξεκινήσουμε απ’ αυτό: και πάλι βλέπουμε το μοτίβο τα «τα σύνορα της αγάπης».

  Δεν κατονομάζονται τα θρησκευτικά πιστεύω, όμως ο πατέρας, πλούσιος κτηματίας, δεν θέλει καθόλου να παντρευτεί ο γιος του την κόρη ενός ράφτη, που δεν συμμερίζεται τα θρησκευτικά πιστεύω του. Βέβαια, όταν βλέπει ότι και ο ράφτης δεν θέλει το γιο του για γαμπρό για τον ίδιο λόγο, προσβάλλεται το φιλότιμό του και θέλει οπωσδήποτε να γίνει αυτός ο γάμος.

  Ένας από τους γιους του, που έχει τελειώσει θεολογική σχολή, βρίσκεται σε θρησκευτικό παραλήρημα. Έχει τρελαθεί, νομίζει ότι είναι η ενσάρκωση του Ιησού.

  Η νύφη του πεθαίνει στη γέννα.

  Μπορεί να αναστηθεί;

  Μόνο με μεγάλη πίστη στο θαύμα.

  Πίστη που την έχει ο τρελαμένος γιος, που, ως δια μαγείας, έχει θεραπευτεί από την τρέλα του, χωρίς να πειραχτεί η βαθιά του θρησκευτικότητα.

  Θα παρακαλέσει για την ανάστασή της.

  Οι πιστοί θα πουν ότι είναι θαύμα.

  Οι άπιστοι ότι ήταν απλά περίπτωση νεκροφάνειας.

  Εγώ, που το πρώτο μου βιβλίο είναι το «Παραψυχολογία, μύθος ή πραγματικότητα» βρίσκομαι ενδιάμεσα. Η βαθιά πίστη του νεαρού έκανε ώστε να ενεργοποιηθεί η νεκροφάνεια, να «επανέλθει» η «νεκρή», μέσω πεδίων παρόμοιων με αυτών της τηλεπάθειας.

  Ελάχιστες φορές το έχω γράψει: η μεταφορά ενός θεατρικού έργου είναι για μένα μια εγγύηση.

  Και ενώ έχω γράψει ότι το σενάριο είναι υποτιμημένο σε σχέση με τη σκηνοθεσία, εδώ είναι η σκηνοθεσία που με μάγεψε, μια και έργα με θρησκευτικό περιεχόμενο δεν είναι του γούστου μου, με εξαιρέσεις πάντα, όπως η «Σάλμα και το μήλο» του ιρανού Habib Bahmani.  

  Έβαλα δυο εικόνες σας frame, γιατί έχουν να κάνουν και με το βιογραφικό βιβλίο που έγραψα αυτό το καλοκαίρι.

  Trivia:

  Πρόπερσι με είχε πιάσει πάλι η μανία με τις γλώσσες, για αυτές που δεν σκόπευα να τις μάθω πέρα από ένα βασικό αναγνωστικό επίπεδο. Έμαθα καινούριες (πολωνικά σε μια βδομάδα-σλάβικη γλώσσα-για να ευχηθώ στη γλώσσα της σε μια φίλη που θα έκανε εγχείρηση), και έκανα επανάληψη σε παλιές. Με την εκπνοή του καλοκαιριού δεν κατάφερα να προχωρήσω πέρα από τα πρώτα κεφάλαια των σουηδικών. Στην Αθήνα με περίμεναν άλλα πράγματα. Αναγνώρισα πολλές λέξεις στον «Λόγο» από τα γερμανικά, ρώτησα το chatgpt, είχαμε μια ενδιαφέρουσα κουβέντα μέχρι που έφτασα στο hit the plus. Ένας απλός χρήστης όπως εγώ δεν θα πλήρωνα ποτέ τα 25 ευρώ, τη στιγμή που υπάρχουν άλλες ΑΙ στις οποίες μπορώ να καταφύγω αν έχω ερωτήματα. Πάντως μπαίνω άγρια στον πειρασμό να τα ξαναρχίσω, για να περάσω μετά στα Νορβηγικά και στα Δανέζικα. Όμως, ουκέτι καιρός, δεν νομίζω ότι θα το επιχειρήσω.

Celin Song, Ταιριάζουμε; (Materialists, 2025)

 Celin Song, Ταιριάζουμε; (Materialists, 2025)   

 

  Από την Πέμπτη που μας πέρασε στους κινηματογράφους.

  Προξενήτρα;

  Ξέρω μόνο τη Γεωργία Βασιλειάδου.

  Η Dakota Johnson είναι προξενήτρα.

  Για την ακρίβεια, δουλεύει σε ένα γραφείο που κάνει προξενιές.

  Ταιριάζουμε;

  «Σοβαρές προτάσεις μόνο», είναι ο τίτλος της ταινίας του Feng Xiaogang και των δυο sequels που ακολούθησαν, και που στα αγγλικά μεταφράστηκαν «If you are the one».

  Αλλά καθώς έγραφα το παραπάνω θυμήθηκα το ανέκδοτο: «-Αποφάσισα να μην παντρευτώ αν δεν έβρισκα την ιδανική γυναίκα. Και κάποτε τη βρήκα. -Και την παντρεύτηκες; -Όχι, δυστυχώς ζητούσε κι αυτή τον ιδανικό άντρα».

  «Αν είσαι εκείνη (που θέλω).  

  Ναι αλλά δυστυχώς μπορεί εσύ να μην είσαι εκείνος (που εκείνη θέλει).

  Θα σας συνιστούσα να διαβάσετε την ανάρτησή μου για το τρίτο sequel, που έχει να κάνει με την τεχνητή νοημοσύνη, για την οποία γίνεται πολύς ντόρος τελευταία. Η πρώτη είδηση που μου παρουσιάζει το κινητό μου είναι για το chatgpt.

  Όμως ας γυρίσουμε στη Ντακότα Τζόνσον.

  Χώρισε με τον φτωχό φίλο της, που μαζί πήγαιναν και έπαιρναν μαθήματα ηθοποιίας.

  Αυτή εγκατέλειψε, αυτός όχι.

  Μα γιατί τον χώρισε;

  Ήταν materialist, και αυτός ήταν φτωχός.

  Τελικά τα έφτιαξε με τον αδελφό ενός που παντρεύτηκε μια η οποία είχε προσφύγει στις υπηρεσίες της.

  Πάρα πολύ πλούσιος, μετά από κάμποσα δείπνα σε ακριβά εστιατόρια τον ακολούθησε και στο κρεβάτι του.

  Όμως δεν είχε κόψει επαφή με τον πρώην φίλο της, ο οποίος εξακολουθούσε να την αγαπά.

  Μα γιατί με θέλεις; Αφού είμαι φτωχή, είμαι… είμαι… δεν είμαι εξαίρετη, του λέει σε ένα δείπνο πριν...

  -Μα είσαι, το είπαμε και οι δυο ταυτόχρονα.

  Τα μεγάλα πνεύματα.

  Όμως δεν συμφωνώ με το κομπλιμέντο που της έκανε, και που ακούγεται συχνά: -Μα τι όμορφη που είσαι σήμερα.

  Γιατί δηλαδή, τις άλλες μέρες δεν είναι;

  Το τέλος βέβαια είναι προβλέψιμο, το κοινό δεν θα την ανεχόταν να παντρευτεί τον πλούσιο, θα την ήθελε να ξαναγυρίσει στον φτωχό.

  Μα είναι δυνατόν να ψηλώσεις, και μάλιστα 15 πόντους, όπως ο πλούσιος αυτός, που βέβαια έδωσε ένα σωρό λεφτά για αυτή την επέμβαση;

  Για να ρωτήσω το chatgpt.

  Κοίτα να δεις, ναι, γίνεται λέει, και μου δίνει ένα σωρό λεπτομέρειες.   

  Εξαιρετική η σκηνοθεσία της Celin Song η οποία υπογράφει και το σενάριο, εξαιρετικοί διάλογοι, και μια εκπληκτική Ντακότα Τζόνσον, την οποία δεν μπόρεσα να εκτιμήσω ιδιαίτερα στις αποχρώσεις του γκρι, ίσως από προκατάληψη.

  Το 6,4 που έχει η ταινία την αδικεί. Εγώ έβαλα 7.

Pedro Almodovar, Δέσε με (Atame, 1989)

 Pedro Almodovar, Δέσε με (Atame, 1989)

 

  Από την Πέμπτη που μας πέρασε στους κινηματογράφους.

  Εκπληκτικός ο Almodovar, χαίρομαι που ξαναβλέπω ταινίες του με την ευκαιρία της επανέκδοσής τους. Αυτή είναι η δεύτερη, θα ακολουθήσει και μια τρίτη.

  Μια ιστορία αγάπης δυο ταλαιπωρημένων υπάρξεων, με στοιχεία θρίλερ.

  Ο Αντόνιο Μπαντέρας είχε μια σκληρή παιδική ηλικία. Ορφανός, από ορφανοτροφείο πήγε σε αναμορφωτήριο και μετά σε ψυχιατρική κλινική.

  Πώς θεραπεύτηκε;

  Ο έρωτας είναι το μεγάλο γιατρικό, είμαι σχεδόν σίγουρος.

  Σχεδόν. Εγώ. Αυτός είναι εντελώς σίγουρος.

  Αυτή, πορνοστάρ, που όμως στην ταινία παίζει σε κανονική ταινία. Έχει πρόβλημα με τον ύπνο, παίρνει ναρκωτικά.

  Την απήγαγε, την έδεσε μην του φύγει.

  Θα σε λύσω μόνο όταν με ερωτευθείς, της λέει.

  Την ερωτεύτηκε πριν ένα χρόνο, όταν τυχαία έκαναν σεξ.

  Αυτή δεν το θυμόταν.

  Όμως το θυμήθηκε.

  Πότε;

  Α, δεν θα κάνω σπόιλερ.

  Πολύ με συγκίνησε αυτή η ταινία, αξίζει να την (ξανα)δείτε.

  Παραλίγο να το ξεχάσω, είχε και κάποιες πινελιές χιούμορ.